این روزها شاهد استقبال بی نظیری از گیاهان آپارتمانی هستیم. این گیاهان با قرار گرفتن در دکوراسیون خانه ها شگفتی هایی بسیاری با خود به ارمغان می آورند. به طوری که بسیاری از افراد به دنبال تکثیر آن ها هستند. یکی از راههای تکثیر گیاه و ایجاد یک گیاه جدید مشابه گیاه مادر، این است که یک قطعه از گیاه اصلی را جدا کنیم و بکاریم. قلمه زدن یکی از ساده ترین راه ها برای تکثیر گیاهان است اما گاهی اوقات بعضی گیاهان با قلمه زدن به سختی تکثیر می شوند و یا به دلیل کمبود وقت و سرعت بیشتر نیاز داریم تا فرآیند ریشه دهی گیاه را بهبود ببخشیم. در این مواقع برای تقویت ریشه دهی قلمه از هورمون ریشه زایی استفاده می شود. جهت خرید هورمون ریشه زایی به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.
هورمون ریشه زایی هورمونی است که به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان وجود دارد که با عنوان هورمونهای گیاهی یا تنظیم کننده شناخته می شوند که امروزه با ساخت مصنوعی مواد ریشه زا امکان موفقیت ریشه زنی در گیاه را بسیار زیاد کرده است. زمانی که از مواد ریشه زایی استفاده می کنیم ریشه ها به سرعت رشد پیدا می کنند و دارای کیفیت زیادی هم هستند. هنگامی که گیاه را با روش قلمه ساقه می خواهید تکثیر کنید، استفاده از این محصول بسیار مفید بوده و گاهی برای گیاهانی که سخت تکثیر می شوند مانند گل رز یا برخی از گونه های خاص کاکتوس ها و گل بنفشه آفریقایی واجب است.
اگر چه بسیاری از گیاهان خودشان به راحتی ریشه می دهند، اما استفاده از هورمون ریشه زایی کار تکثیر برخی از گیاهانی را که به سختی میتوان آنها را با موفقیت قلمه زد، خیلی آسانتر میکند. برخی از گیاهان مانند پاپیتال حتی در آب هم به راحتی ریشه تولید می کنند اما این ریشه ها هرگز به قدرت ریشه هایی که با استفاده از این محصول و در خاک تولید شده اند، نمی رسند.
به این کار قلمه زدن یا قلمه گرفتن (cutting) گفته می شود. روشهای متداول تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن شامل قلمه ریشه (root cutting)، قلمه ساقه (stem cutting) و قلمه برگ (leaf cutting) است و گاهی اوقات برای تقویت ریشه دهی قلمه از هورمون ریشه زایی استفاده می شود. هورمون ریشه زا می تواند در روش های قلمه زنی بسیاری بکار رود. استفاده آن چه در گیاهان جوان، گیاهان تنه چوبی، چه با برگ ها و چه در ریشه ها به طور چشمگیری شانس تکثیر را افزایش می دهد.
برای این کار نیاز به یک قلمه سالم و تازه داریم. پیش از شروع فرایند ریشه زنی، برگهای قلمه را جدا کنید. مقدار بسیار کمی هورمون را در یک ظرف تمیز بریزید. حدود ۲٫۵ سانتیمتر از قلمه ساقه را در آن قرار دهید، به زودی ریشه های جدید از این ناحیه شروع به رشد خواهند کرد. گلدانی با خاک گلدانی مرطوب آماده کنید و ساقه قلمه را در خاک گلدان قرار دهید. جهت خرید خاک به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید. روی گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید(کاور کردن). این گلدان را در مکانی پر نور قرار دهید و از تابش مستقیم نور خورشید دور باشد. در مدت زمانی که منتظر ریشه دادن قلمه و رشد گیاه جدیدتان هستید، حتما خاک قلمه را مرطوب نگه دارید (به جز برخی گیاهان مانند آلوئه ورا که دستور العمل دیگری در مورد آن داده شده است) و به آن نظارت داشته باشید تا زمانی که برگهای جدید در آن رشد کنند. هنگامی که برگهای جدید پدیدار می شوند، می توانید مطمئن باشید که گیاه ریشه تولید کرده است. در این زمان کیسه پلاستیکی را از روی گلدان خارج کنید. هنگامی که جوانه بزرگ شد، می‌توانید مراقبت از آن به عنوان یک گیاه جدید را شروع کنید.
استفاده از هورمون ریشه زایی در قلمه برگ
همانطور که میدانید بسیاری از ساکولنت ها ساقه ندارند و بایستی از طریق قلمه برگ تکثیر گردند. بسته به ساختار برگ هورمون ریشه زایی را با قسمتی از برگ که به مرکز گیاه نزدیک تر است آغشته نمایید و آن را بر روی خاکی که حاضر کرده اید قرار دهید. اگر برگ ساکولنت مربوط به ساکولنتی باشد که ساقه ای کوتاه دارد، مثل بنفشه آفریقایی، ساقه جدا شده را در هورمون فر و برده و آن را بکارید. در بعضی موارد لازم است که پشت برگ را کامل به هورمون آغشته نمایید و آن را روی بستر مرطوب بدون شن خوابانده و و کمی فشار دهید تا برگ روی بستر بنشیند. تمامی قلمه ها بایستی از تابش مستقیم خورشید دور باشند تا زمانی که ریشه هایی قوی بدست بیاورند.
آموزش قلمه زدن گیاهان
همانطور که از نامش پیداست، قسمتهایی از ریشه والد است که در نهایت گیاه جدیدی را تولید میکند. برای قلمه ریشه خاک روی ریشه گیاه والد را کنار بزنید، قطعات ۵ سانتی متری از ریشه باریک آن را جدا نموده و مجدد خاک را بر روی ریشه های والد بریزید. قطعات ریشه را در هورمون ریشه زا غلتانده و در عمق کم در گلدان جدید بکارید. خام آن را مرطوب نگاه دارید ولی خیس نباشد. معمولا قلمه ریشه ای در پاییز انجام می گیرد تا گیاه تمام زمستان را برای تولید ریشه جدید زمان داشته باشد.
چند نکته:
هورمون های ریشه زایی به دو شکل پودری و مایع وجود دارند که از هر دو می توانید استفاده کنید.
اگر گیاه مورد نظر شما یک گیاه شکوفه دهنده است، تا زمانی که شکوفه ها تمام شوند صبر کنید.
تولید گیاه جدید از والد نیازمند صبر است و قلمه تا زمانی که سیستم ریشه ای قدرت بگیرد بسیار حساس است.
به صورت کلی خاک قلمه بایستی مرطوب و نه خیس باشد و از تابش مستقیم نور خورشید به دور باشد.
هورمون های ریشه زایی طبیعی:
عسل: عسل حاوی آنزیمی است که ممکن است رشد ریشه در گیاهان را تحریک کند. با این حال عسل بیشترین کاربرد را به عنوان ماده ضد عفونی کننده دارد که باعث فراهم کردن پاکیزگی کافی برای رشد سالم در قلمه می شود. عسل دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچ است و از رشد باکتری ها و قارچ ها در قلمه جلوگیری می کند. برای استفاده از عسل به عنوان هورمون ریشه زایی، انتهای قلمه را به عسل آغشته کنید و سپس آن را بکارید.
برگ یا شاخه درخت بید: درختان بید دارای اسید ایندولبوتیریک طبیعی هستند، هورمونی که باعث ریشه زدن می شود. برای استفاده از درخت بید به عنوان هورمون ریشه زایی، به اندازه ۲ فنجان از شاخه های جوان تهیه کنید. آن ها را به قطعات کوچک برش دهید و به مدت یک شب آن ها را در آب بخیسانید. شما می توانید از شاخه های قدیمی هم استفاده کنید ولی در این صورت حداقل به سه فنجان از شاخه های قدیمی نیاز دارید. در صورتی که قصد دارید از برگ ها استفاده کنید، یک دسته برگ تهیه نمایید و آن ها را به مدت ۲ شب بخیسانید و سپس از آن به عنوان هورمون ریشه زایی استفاده کنید. هرگز از شاخه های مرده، آسیب دیده و یا شاخه هایی که روی زمین افتاده اند استفاده نکنید، زیرا ممکن است آلوده باشند.
سرکه سیب: سرکه یکی از پر کاربردترین مواد در خانه ها است و در ریشه زایی هم موثر می باشد. اما مراقب باشید بیش از حد از سرکه استفاده نکنید زیرا اسیدی است و ممکن است قلمه را از بین ببرد. فقط کافی است یک قاشق چای خوری سرکه را با شش فنجان آب مخلوط کنید و از آن به عنوان هورمون ریشه زایی استفاده نمایید.
دارچین: فرو کردن قلمه گیاهان در پودر دارچین از رشد قارچ ها جلوگیری می کند. دارچین تاثیر زیادی در ریشه دار شدن قلمه ها ندارد ولی رشد قارچ ها را مهار می کند. با جلوگیری از رشد قارچ، گیاه شانس بیشتری برای ریشه دار شدن دارد.
آلوئه ورا: از ژل آلوئه ورا می توان به عنوان هورمون ریشه زایی استفاده کرد. قلمه ها را در ژل آلوئه ورا فرو کنید و سپس آن ها را بکارید. تاثیر ژل آلوئه ورا در ریشه زایی قلمه ها، نسبت به سایر هورمون های ریشه زای طبیعی، بیشتر است.
اگرچه از هورمون های ریشه زایی طبیعی برای ریشه دار کردن قلمه ها می توان استفاده کرد اما برای اینکه سریع تر به نتیجه برسید پیشنهاد می کنیم از هورمون های ریشه زایی موجود استفاده کنید.
منبع: سایت نازبو https://www.nazboo.com/
